Nhiễm ký sinh trùng là một căn bệnh thầm lặng do ký sinh trùng xâm nhập vào cơ thể con người. Chúng có thể “chung sống hòa thuận” trong cơ thể con người trong nhiều năm để sinh sản. Và hấp thụ chất dinh dưỡng cũng như máu từ cơ thể vật chủ. Bệnh nhân có thể vô tình phát hiện ra khi đi khám sức khỏe tổng quát hoặc khám sức khỏe định kỳ khi thực hiện các xét nghiệm và siêu âm. Hãy cùng Phòng khám Tiến sĩ bác sĩ Trung tìm hiểu sơ qua về các bệnh ký sinh trùng thường gặp.
Đọc thêm:
I. Nhiễm ký sinh trùng là gì?
Nhiễm ký sinh trùng là bệnh do các sinh vật ký sinh như giun, đỉa, bọ chét, ve, rận, chấy rận… Sống ký sinh trong cơ thể con người thông qua các con đường lây nhiễm như tiếp xúc với con người qua da, đất và động vật.
Khi bị nhiễm bệnh, ký sinh trùng xâm nhập vào cơ thể con người, hút máu và chất dinh dưỡng từ cơ thể con người rồi nhân lên. Nhiễm ký sinh trùng có nhiều tác hại tới sức khỏe con người như: Chẳng hạn như suy dinh dưỡng, thiếu máu, tổn thương gan, não, thận, …Vì vậy, việc tiến hành khám sức khỏe định kỳ để phát hiện và điều trị kịp thời là vô cùng quan trọng.
II. Các bệnh ký sinh trùng thường gặp
Danh mục bài viết
1. Sán lá gan – một trong các bệnh ký sinh trùng hay gặp
– Sán lá gan bé:
Đường lây truyền: Qua người hoặc các vật chủ chính khác như chó, mèo… Ăn cá sống hoặc nấu chưa chín có nang ấu trùng. Khi đến tá tràng, ấu trùng rời khỏi nang, đi vào ống mật và ký sinh ở đó.
Tác dụng phụ: Sán lá gan có thể gây xơ gan, cổ trướng và phân hủy mỡ trong gan, dần dần dẫn đến ung thư gan. Nơi ký sinh trùng thường bị kích ứng, gây tiêu chảy và dễ gây tắc ruột. Độc tố do sán dây tiết ra có thể gây dị ứng và thiếu máu.
Biểu hiện lâm sàng:
+ Giai đoạn đầu: Chán ăn, khó tiêu, đau gan âm ỉ, tiêu chảy hoặc táo bón không đều;
+ Giai đoạn sau: Vùng gan đau nhiều hơn, kèm theo thiếu máu, vàng da, cổ chướng.
– Sán lá gan lớn:
Bệnh sán lá gan lớn chủ yếu thường gặp ở trẻ em và ở người lớn. Sáng lá gan lớn kí sinh chủ yếu ở động vật ăn cỏ như trâu, bò, chó, mèo, người là vật chủ nhiêu chỉ tình cờ mắc bệnh.
Phương thức lây truyền: Do ăn thực phẩm sống dưới nước như rau ngổ, rau rút, rau cải xoong và uống nước có nhiễm ấu trùng sán chưa được diệt.
Triệu chứng:
+ Bệnh khởi đầu từ từ, có khi sốt bất thường, có thể sốt cao, có khi rét đến run hoặc sốt chỉ thoáng qua rồi tự hết;
+ Triệu chứng chính của bệnh là ho nhiều về đêm, khó thở và khò khè nhiều;
+ Đau bụng: đau vùng hạ sườn phải lann về phía sau hoặc vùng thường vị;
+ Bệnh nhân thường có cẳm giác đầy bụng hơi khó tiêu, rối loạn tiêu hóa, khó đi ngoài và buồn nôn.
2. Bệnh giun đầu gai
Bệnh Gnathostoma ở người do ký sinh trùng Gnathostoma, một loại ấu trùng giun đũa gây ra.
Đường lây truyền: Ăn các thực phẩm dễ mắc bệnh như các món có lươn, cá, ếch, ếch, tôm và uống nước có chứa mầm bệnh sống nấu không kỹ.
Triệu chứng lâm sàng:
+ Sốt, mày đay, chán ăn, buồn nôn, nôn, tiêu chảy và đau vùng thượng vị, Đau hạ sườn phải;
+ khối u có kích thước không đều, có thể hình thành áp xe phía dưới;
+ Ấu trùng ký sinh trên da gây bội nhiễm và tử vong khi ấu trùng nở và xâm chiếm não.
Phòng bệnh:
+Ăn uống Không ăn thủy sản và hải sản như cá hồi, cá, ếch, ếch, tôm… còn sống hoặc nấu chưa chín, chưa chín kỹ;
+ Uống nước đun sôi;
+ Khi chế biến thịt lươn, cá, ếch, ếch, tôm… nên đeo găng tay cao su bảo hộ để tránh ấu trùng Gnathostoma xâm nhập vào da.
3. Bệnh giun đũa chó, mèo
Do ký sinh trùng ở chó, mèo gây ra. Giun đũa ở chó, mèo có thể mắc 3 loại hội chứng ở người: u hạt do ấu trùng, ấu trùng di chuyển đến các cơ quan nội tạng của con người và ấu trùng di chuyển đến mắt.
Đường lây truyền:
+ Gián tiếp: Tiếp xúc với động vật nhiễm ấu trùng;
+ Gián tiếp: Ăn thực phẩm có chứa trứng giun tròn của chó mắc bệnh;
+ Trực tiếp: Tay chạm vào mầm bệnh, hoặc miệng, tã lót,…
Triệu chứng:
+ Nếu nhiễm nhẹ ấu trùng có thể di chuyển qua gan, phổi, tim, não và mắt và là nguyên nhân gia tăng bệnh bạch cầu, sốt, gan to, viêm phế quản, giả hen suyễn, viêm phổi, viêm cơ tim, động kinh hoặc chậm phát triển tâm thần, v.v;
+ Khi di chuyển trong cơ thể người, chúng gây ra các triệu chứng như u hạt do ấu trùng, hội chứng ấu trùng di chuyển trong ruột, ấu trùng;
+ Hội chứng Migrans ở các cơ quan của mắt.
Phòng bệnh:
+ Dọn dẹp khu vực chó mèo nằm hàng tuần, phân chó, mèo phải được chôn hoặc đóng gói và vứt vào thùng rác;
+ Không để trẻ em chơi ở nơi chó, mèo đi vệ sinh. Rửa tay bằng xà phòng sau khi chơi với chó, mèo, sau khi chơi trên cát và trước khi ăn uống. Tẩy giun định kỳ cho chó mèo. Giảm thiểu tiếp xúc với vật chủ nhạy cảm, chó và mèo bị nhiễm bệnh và môi trường nghi ngờ mắc bệnh.
Xét nghiệm Toxocara định kỳ 6 tháng đến 1 năm một lần cho người lớn và trẻ em. Bạn nên làm xét nghiệm Western blot để tránh kết quả dương tính giả. Ăn chín, uống chín. Không ôm hoặc ngủ với chó, ngay cả khi đó là thú cưng của bạn. Không cho chó vào khu vực trồng rau, bắp cải trong vườn để tránh nhiễm giun sán qua phân chó. Không nuôi chó, mèo (nếu có thể).
4. Giun đũa, giun kim
Tuyến trùng ký sinh trong ruột non của con người và ăn thức ăn đã được tiêu hóa. Giun kim trưởng thành sống ký sinh chủ yếu ở ruột thừa và ruột già. Người ta thường nuốt trứng giun bằng tay bẩn hoặc bằng đồ vật cho vào miệng.
Triệu chứng:
+ Khi trẻ bị nhiễm giun đũa, giun kim thường xuất hiện các triệu chứng sau: Ngứa mũi, ngứa họng, khạc nhổ khi có dị vật trong họng và ho gà;
+ Khi ngủ, nghiến răng, thiếu trí tuệ;
+ Viêm gan, viêm tụy cấp;
+ Giun kim đẻ trứng gây ngứa, khiến trẻ mất ngủ, quấy khóc về đêm.
=> Nếu trẻ bị nhiễm giun nhiều có thể bị động kinh, chậm lớn, xanh xao, hốc hác. Giun kim còn gây viêm nhiễm vùng sinh dục, đặc biệt ở phụ nữ và trẻ em gái.
Phòng bệnh:
+ Phòng bệnh tập thể hàng ngày;
+ Không phóng uế ngoài trời;
+ Thức ăn được chế biến hợp vệ sinh, có bụi và ruồi;
+ Không ăn rau sống hoặc nấu chưa chín và không uống nước lọc;
+ Vệ sinh cá nhân: Rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh;
+ Tẩy giun định kỳ.
III. Biến chứng khi bị nhiễm ký sinh trùng
Nếu bệnh ký sinh trùng không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Như: giun lây lan đến các cơ quan quan trọng, tắc ruột, tắc ống mật, viêm màng não, bệnh tim mạch. Viêm phổi, viêm ruột, thiếu máu, suy dinh dưỡng. Hậu quả, đặc biệt đối với bệnh nhân suy giảm miễn dịch, là những biến chứng nghiêm trọng. Và có thể gây tử vong nếu không được nhận biết và điều trị kịp thời.
IV. Phương pháp chẩn đoán
Ký sinh trùng xâm nhập vào cơ thể con người có thể gây ra những phản ứng ban đầu như sốt và ngứa. Nhưng những triệu chứng nhẹ ban đầu rất dễ bị bỏ qua vì dễ nhầm lẫn với nhiều bệnh khác. Khi ký sinh trùng sống “hòa hợp” với con người. Đó là căn bệnh thầm lặng chỉ được phát hiện khi người ta tình cờ đi khám sức khỏe định kỳ;
1. Xét nghiệm ký sinh trùng:
Đây đang là phương pháp được sử dụng rộng rãi. Tiết kiệm chi phí nhất giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác ký sinh trùng ẩn nấp. Và hiện diện trong cơ thể người bệnh. Từ đó, bác sĩ sẽ đề xuất những phương pháp điều trị phù hợp. Tùy theo loại ký sinh trùng mà có các phương pháp xét nghiệm phù hợp như phân tích phân và máu, PCR sinh học phân tử. Ngoài ra có thể sử dụng các phương pháp hỗ trợ bổ sung như thiết bị CT, MRI để xác định chính xác.
2. Xét nghiệm phân:
Xét nghiệm ký sinh trùng đường ruột để phát hiện trứng, ấu trùng, nang và các dạng ký sinh trùng hoạt động được bài tiết qua phân. Phương pháp này thường sử dụng kính hiển vi quan sát;
3. Xét nghiệm máu sử dụng 2 phương pháp:
Phân tích huyết thanh và phết máu ngoại vi. Phương pháp huyết thanh học giúp tìm ra kháng thể hoặc kháng nguyên ký sinh trùng phát sinh khi cơ thể bị nhiễm ký sinh trùng. Phân tích mẫu da, tóc, móng và dịch tiết, tùy thuộc vào loại ký sinh trùng, có các phương pháp phân tích mẫu khác nhau;
Để tìm ra nguồn lây truyền bệnh. Bác sĩ cũng có thể kê toa một loạt xét nghiệm để hỗ trợ chẩn đoán. Chẳng hạn như: phân tích tế bào máu ngoại vi để kiểm tra xem bạch cầu ái toan trong máu có tăng hay không. Xét nghiệm men gan và phân tích tế bào máu, nước tiểu, v.v. Chẩn đoán hình ảnh bằng tia X, cộng hưởng từ, chụp cắt lớp vi tính, siêu âm. Các thủ thuật chẩn đoán hình ảnh trên gan, phổi, não…
V. Phòng ngừa ký sinh trùng xâm nhập vào cơ thể
– Rèn luyện thói quen giữ gìn vệ sinh các nhân:
+ Cần cắt móng tay gọn gàng, sạch sẽ, bỏ thói quen ngậm hay mút tay, sờ tay lên vùng mắt, mũi miệng, vùng vết thương hở;
+ Rửa tay thường xuyên và đều đặn mỗi ngày, cần rửa tay trước khi ăn, khi chế biến thức ăn, sau khi đi vệ sinh;
+ Dùng bồ đồ vệ sinh cá nhâ riêng: bàn chải đánh răng, khăn mặt;
+ Thực hiện ăn chín uống sôi, không nên ăn thực phẩm tươi sống chẳng hạn như gỏi cá sống, thịt tái,…
– Vệ sinh đồ dùng cá nhân thường xuyên:
Đồ dùng cá nhân không vệ sinh sẽ có nguy cơ là nơi khu trú, sinh sống của ký sinh trùng gồm: đồ chơi, quần áo, vật dụng cá nhân. Do đó chúng ta do đó chúng ta phải vệ sinh đồ dùng, đồ chơi bằng cách tẩy rửa, khử trùng;
– Ăn uống hợp vệ sinh:
Người lớn cần hạn chế thói quen ăn đồ tái, sống phổ biến như: Tiết canh, các sống các loại rau xanh…và tránh ăn uống tại các hàng quán không đảm bảo vệ sinh;
– Tẩy giun định kỳ
Tẩy giun định kỳ cho trẻ em và người lớn là phương pháp phòng ngừa bệnh ký sinh trùng hiệu quả. Các chuyên gia cũng khuyên bạn nên tẩy giun định kỳ, trừ trẻ em dưới một tuổi và phụ nữ mang thai trong 3 tháng đầu của thai kỳ;
Trên đây là các thông tin về các bệnh ký sinh trùng thường gặp trong cuộc sống của chúng ta. Chúng tôi hy vọng những thông tin này sẽ hữu ích với bạn. Nếu bạn gặp một trong các chứng bệnh trên thì hãy liên hệ ngay đến bác sĩ để có phương pháp điều trị kịp thời. Hoặc có thể liên hệ đặt lịch hẹn khám qua thông tin sau:
PHÒNG KHÁM TIẾN SĨ BÁC SĨ ĐOÀN HIẾU TRUNG
Địa chỉ: 59 Thanh Thuỷ, P. Thanh Bình, Q. Hải Châu, TP. Đà Nẵng.
Điện thoại: 0989.43.1626
Email: drdoanhieutrungbvdn@gmail.com
Website: http://phongkhambstrung.com/
Giờ khám bệnh: Thứ 2 – Thứ 6: 16:30 – 19:00 | Thứ 7: 9:30 – 12:00 | Chủ nhật: 9h30:00 – 12:00 (Ngoại trừ ngày đi trực).
